🧿 Phần 2: Kinh Dịch và Mã Nhị Phân – Sắp xếp 64 Quẻ theo Logic Nhị Phân [VI]

CALee Acupuncture

🧿 Phần 2: Kinh Dịch và Mã Nhị Phân – Sắp xếp 64 Quẻ theo Logic Nhị Phân

🪷 Giới thiệu: Từ biểu tượng cổ đại đến hệ thống hiện đại

Trong bài trước, chúng ta đã xem xét cách các quẻ Kinh Dịch — gồm sáu hào Âm Dương — có thể được diễn giải như các số nhị phân 6 chữ số.
Chúng ta thấy rằng 64 tổ hợp này (2⁶ = 64) không chỉ là biểu tượng của sự biến đổi thiên nhiên, mà còn rất giống với cấu trúc thông tin kỹ thuật số.

Ở phần này, chúng ta sẽ đi sâu hơn vào cách sắp xếp hệ thống 64 quẻ theo logic nhị phân, và ý nghĩa của nó như một cấu trúc hợp lý thay vì sự trực giác ngẫu nhiên.

🧱 Xây dựng thang nhị phân: từ 000000 đến 111111

Một quẻ 6 hào, khi nhìn dưới góc độ nhị phân, đơn giản là một số từ 0 đến 63.

Thập phân	Nhị phân	Quẻ (từ dưới lên trên)	Tên truyền thống (Anh / Hán)
0	000000	⚋⚋⚋⚋⚋⚋	Địa / 坤 (Kun)
1	000001	⚊⚋⚋⚋⚋⚋	Bác / 剝 (Bo)
...	...	...	...
63	111111	⚊⚊⚊⚊⚊⚊	Thiên / 乾 (Qian)

🔎 Lưu ý: Trong Kinh Dịch, các quẻ được đọc từ hào dưới (chữ số nhị phân bên phải) lên hào trên (bên trái).
Gán giá trị nhị phân cho các hào (⚋ = 0, ⚊ = 1), ta có thể sắp xếp tự nhiên các quẻ từ 0 đến 63.
Điều này khác với thứ tự truyền thống của Vua Văn (King Wen), vốn dựa trên logic biểu tượng hoặc vũ trụ học thay vì toán học.

📊 Nhị phân so với thứ tự Vua Văn

Có nhiều cách để sắp xếp 64 quẻ:

Phương pháp	Logic sử dụng	Mục đích
Thứ tự nhị phân	Toán học (0–63)	Rõ ràng về cấu trúc, phân tích hiện đại
Thứ tự Vua Văn	Biểu tượng & Triết học	Bói toán truyền thống, dòng âm dương
Thứ tự Phục Hy	Lý thuyết / Nguyên thủy	Mẫu tự vũ trụ (先天八卦)

Thứ tự nhị phân cho phép chúng ta thấy các chuyển đổi logic thuần túy giữa các quẻ — cách một hào thay đổi tạo ra sự khác biệt 1 bit, tương tự như thao tác máy tính.

🔁 Lật bit và sự biến đổi

Trong máy tính, lật bit là thay đổi một chữ số nhị phân từ 0 sang 1 hoặc ngược lại.
Tương tự, trong Kinh Dịch, một hào thay đổi biến quẻ này thành quẻ khác.

Ví dụ:

⚋⚊⚋⚋⚋⚋ (Nhị phân: 010000 = 16) → ⚊⚊⚋⚋⚋⚋ (Nhị phân: 110000 = 48)
→ Chỉ hào trên cùng thay đổi (lật bit vị trí 6)

Điều này cho thấy sự biến đổi quẻ không phải là điều huyền bí mà có thể được theo dõi và phân tích một cách logic, như logic nhị phân. Khái niệm này sẽ được tìm hiểu thêm trong phần 3.

🩺 Ý nghĩa đối với Y học phương Đông

Hiểu quẻ dưới góc độ nhị phân không chỉ mang tính triết học mà còn có ý nghĩa lâm sàng.

Chẩn đoán y học phương Đông thường phân loại triệu chứng theo các cặp nhị phân:

Âm / Dương
Thiếu / Thừa
Nóng / Lạnh
Ngoại / Nội

Điều này có nghĩa logic chẩn đoán là nhị phân căn bản, tương ứng với cấu trúc 64 quẻ.

Nhìn nhận các mô hình triệu chứng như cấu hình nhị phân có tổ chức, ta có thể tiếp cận chẩn đoán truyền thống với tư duy thuật toán hơn, kết nối trí tuệ cổ đại với hệ thống dữ liệu hiện đại.

🔗 Phần tiếp theo

Trong phần 3, chúng ta sẽ xem xét cách biến đổi và tiến trình của các quẻ có thể được diễn giải như chu kỳ, thuật toán và cả hệ thống phản hồi — đưa Kinh Dịch vào thời đại số mà vẫn giữ được chiều sâu nguyên bản.

👉 CALee Acupuncture on Google