🌀Chuỗi: Cơ học lượng tử và Vô ngã (1) Electron ở đâu? [VI]
🌀Chuỗi: Cơ học lượng tử và Vô ngã (1)
Electron ở đâu? – Vật lý lượng tử và sự tồn tại phi thực thể
— Ý nghĩa của "tồn tại" dưới góc nhìn y học cổ truyền phương Đông
🧘♂️ Từ y học cổ truyền đến vật lý lượng tử
Trước đây, blog này chủ yếu bàn về y học cổ truyền, Kinh Dịch và cấu trúc triết học Đông phương.
Sau khi đề cập thoáng qua về vật lý lượng tử và tư tưởng vô ngã (anatta) trong Phật giáo, tôi rất bất ngờ khi nhận được sự quan tâm lớn từ độc giả.
Vì vậy, tôi xin chia sẻ sâu hơn những suy nghĩ và kinh nghiệm lâm sàng tích lũy bấy lâu.
Chuỗi bài gồm 3 phần:
Electron ở đâu? – Vật lý lượng tử và tồn tại phi thực thể
Bát chính đạo và Bát hướng – Biểu tượng của trật tự trong hỗn loạn
Hôm nay, chúng ta bắt đầu phần đầu tiên.
1️⃣ “Tồn tại” nghĩa là gì trong vật lý cổ điển?
Trong vật lý học đường, một vật tồn tại nếu nó có vị trí và thuộc tính (khối lượng, vận tốc...).
Quan điểm này mang tính “hữu thể” – tin rằng vật phải có thực thể cố định.
Y học cổ truyền, ngược lại, nhấn mạnh dòng chảy và biến đổi thay vì thực thể.
2️⃣ Electron: không phải “ở đó” mà là “có xác suất ở đó”
Vật lý lượng tử làm lung lay quan điểm hữu thể.
Electron không có vị trí cố định, chỉ có xác suất hiện diện, mô tả bằng hàm sóng.
“Nó ở đây.” → ❌
“Nó có thể ở đây.” → ✅
Khái niệm tương tự có trong lý thuyết tạng phủ. Ví dụ, khi nói đến “gan”, ta không nhìn thấy cơ quan thật, mà chẩn đoán qua biểu hiện (mất trí nhớ, đau tức ngực, mỏi mắt...).
3️⃣ Mèo Schrödinger – Trạng thái chưa xác định
Cho đến khi quan sát, con mèo vừa sống vừa chết – tồn tại trong trạng thái chồng lặp.
Chẩn đoán bệnh nhân cũng tương tự: một người mất ngủ có thể do tâm hư, can hỏa, hay đàm uất.
Điều trị là quá trình thu hẹp khả năng và sắp xếp lại trạng thái chồng lặp đó.
4️⃣ Đối thoại triết học: Vô thường và Vô ngã trong Phật giáo
Giống như vị trí electron là bất định, Phật giáo từ lâu đã dạy rằng:
Vô thường (無常): Mọi thứ đều biến đổi.
Vô ngã (無我): Không có cái tôi cố định.
Y học phương Đông cũng không nhìn con người theo cách cố định, mà như trạng thái động giữa quân bình và mất quân bình.
5️⃣ “Tôi” có phải là thực thể cố định?
Nếu ngay cả electron và con mèo không cố định, thì cái “tôi” có cố định không?
Cảm giác bản thân thay đổi theo cảm xúc, ký ức, trải nghiệm, thậm chí thời tiết.
“Hôm nay tôi không thấy là chính mình.”
Đó là bằng chứng cho tính linh động của bản ngã.
Trong lâm sàng, y học cổ truyền đặc biệt chú ý đến mối liên hệ giữa tâm (心) và thận (腎).
Tinh thần không phải một thực thể, mà là trạng thái hình thành tạm thời từ sự quân bình của tinh, khí, huyết và ngũ tạng.
🔚 Tóm tắt – Tồn tại phi thực thể không phải là hư vô, mà là khả năng mở rộng
Câu hỏi “Electron ở đâu?” không chỉ hỏi vị trí của một hạt, mà là “Tồn tại nghĩa là gì?”Vật lý lượng tử, Phật giáo và y học cổ truyền đều tập trung vào sự tương tác và dòng chảy, không phải thực thể cố định.
Thiếu thực thể không phải là vô nghĩa, mà là không giới hạn.
📌 Phần tiếp theo
Không có “tôi” thật sự – Nhìn lại khái niệm bản ngã
Chúng ta sẽ cùng khám phá sâu hơn về cấu trúc bản ngã, quá trình hình thành và biến đổi của nó qua Phật học, tâm lý học và y học cổ truyền.
댓글
댓글 쓰기