[Phần 3] Ngũ Vận và Lục Khí [VI]

CALee Acupuncture 

[Phần 3] Ngũ Vận và Lục Khí: Thiên khí chảy vào cơ thể con người như thế nào

— Cái nhìn về trời của Kinh Dịch, qua lăng kính Y học phương Đông

Như đã giới thiệu trong phần mở đầu, loạt bài này khám phá mối liên hệ giữa Kinh Dịch (Chu Dịch) và Y học cổ truyền Đông phương. Trong phần 3, chúng ta đi sâu vào Ngũ Vận và Lục Khí — cách thiên khí ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

■ Ngũ Vận: Năm khí động của vũ trụ

Vũ trụ luôn vận động và biến đổi.
Ngũ Vận gồm: Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, Thủy.
Mỗi năm, một vận khí chiếm ưu thế gọi là Tuế Vận (Sui Yun):
– Năm Hỏa vượng → mất ngủ, viêm nhiễm, bệnh tim
– Năm Thủy vượng → mệt mỏi, lạnh, bệnh thận

■ Lục Khí: 6 yếu tố khí hậu gây bệnh

Lục Khí gồm: Phong, Hàn, Thử, Thấp, Táo, Hỏa.
Chúng là yếu tố môi trường nhưng cũng là nguyên nhân bệnh lý:
– Thấp (ẩm) → đau khớp, rối loạn tiêu hóa
– Táo (khô) → ho, khô da, bệnh phổi
Kinh Dịch cho rằng những biến động này tuân theo quy luật thời gian.

■ Ứng dụng lâm sàng của Ngũ Vận - Lục Khí theo mùa

Mùa	Khí chi phối	Tạng chính	Bệnh thường gặp
Xuân	Mộc / Phong	Can	Dị ứng, đau đầu, cảm
Hạ	Hỏa / Thử	Tâm	Mất ngủ, hồi hộp, say nắng
Trường hạ	Thổ / Thấp	Tỳ	Đầy bụng, tiêu hóa kém
Thu	Kim / Táo	Phế	Ho, khô da, viêm mũi
Đông	Thủy / Hàn	Thận	Đau lưng, ớn lạnh, tiểu buốt

■ Kết luận

Kinh Dịch không chỉ là sách bói toán, mà là bản đồ của thời gian vũ trụ.
Y học Đông phương sử dụng bản đồ này để chẩn đoán và điều trị.
Ngũ Vận - Lục Khí là cầu nối giữa thiên đạo và thân thể.

🧭 Trong phần tiếp theo: Bát Quái và kinh lạc — bản đồ vũ trụ được khắc lên cơ thể người.

🌱 Ta cùng tiếp tục hành trình nhé?

👉 CALee Acupuncture on Google